Navlun sözleşmesi, en genel anlamıyla denizde eşya taşıma sözleşmesidir. Sözleşmenin uygulama alanı bulabilmesi için beş zorunlu unsurun bir arada olması gerekmektedir. Bu unsurlardan ilki, “deniz yoluyla taşıma” gerçekleşen bir taşıma olmasıdır. Deniz yoluyla taşıma dışında gerçekleşecek başka bir yolla yapılan taşıma, navlun sözleşmesinin uygulama alanına girmeyecektir.
Navlun sözleşmesinin bir diğer zorunlu unsuru taşımanın da konusu olan “eşya” dır. Eşya olarak tabir edilen yük, sözleşmede belirtilmelidir.
Gemi ile taşıma ise bu sözleşmenin önemli unsurlarından biridir. Yapılan sözleşmede deniz yoluyla taşınan eşyanın bir “gemi” aracılığı ile taşınması gerekir. Geminin sözleşmede tayin edilmesi zorunlu unsur olmamakla birlikte ilerde açıklayacağımız navlun sözleşmesinin türlerinden biri olan çarter sözleşmesinde geminin sözleşmede belirtilmesi taşıtana yarar sağlayacağından, sözleşmede geminin belirtilmesi önem taşıyacaktır.
Eşya, taşıyanın zilyetliği altında taşınacaktır. Eşya taşıyanın zilyetliği altına teslim aldığı an girecektir.
Navlun sözleşmesinin kurulması için son önemli unsur ise bu taşımanın bir ücret karşılığında yapılmasıdır. Navlun sözleşmesinde iki tarafın da borç yükümlülüğü altında olduğu belirtmek gerekir. Bir tarafın taşıma yükümlülüğü mevcutken diğer tarafın taşımadan kaynaklanan ödeme borcu mevcuttur.
Navlun sözleşmesinin kurucu unsurlarını açıkladıktan sonra, bu sözleşmenin tarafları ve ilgililerini incelememiz gerekir. öncelikle sözleşmenin tarafları taşıyan ve taşıtandır. Taşıyan navlun sözleşmesinde yer alan eşyanın taşınmasından sorumlu kişidir. Taşıtan ise, taşıyanın vadettiği taşıma karşılığında navlun ödeme borcu olan taraftır. Taşıtan sıfatına sahip bir dikkat edilmesi gereken önemli husus, taşıtanın navlun sözleşmesini kendi adına akdetmesidir. Eğer ki taşıtan kendi adına ancak başkası hesabına hareket ederse bu durumda hesabın ait olduğu kişi taşıtan sıfatını taşımayacaktır. Ancak sözleşmeyi tekrardan akdeden kişi başkası nam ve hesabına yaparsa sözleşmeyi taşıtan sıfatına nam ve hesabına yapılan kişi sahip olacaktır.
Navlun sözleşmesinin tarafları dışında ilgilileri de mevcuttur. Bunlardan ilki yükletendir. Yükleten, navlun sözleşmesinde yükü taşıma taahhüdünde bulunmuş olan taşıyana yükü teslim edendir. Navlun sözleşmesinde bir diğer ilgili gönderilen olup, varma limanında yükü teslim alan kişidir. Gönderilen, konşimento veyahut sözleşmesine göre belirlenecektir. Gönderilenin yükü teslim alma görevi ödeme şartına bağlanabileceği gibi eğer söz konusu yük gönderilene navlun ödemeksizin teslim edilmiş ise gönderilen yükü alarak navlun borçlusu haline gelecektir.
Navlun Sözleşmesinin Çeşitleri
Çarter-Kırkambar Sözleşmeleri
1) Çarter Sözleşmeleri
çarter sözleşmelerinde, taraf olan taşıyan deniz de eşya taşınması sebebiyle gemi tahsis edilmesini taahhüt eder. Elbette taşıyan bir navlun ödenmesi karşılığında bu taahhüdünü yerine getirecektir. Sonuçta navlun sözleşmeleri sinallagmatik türde sözleşmelerdir yani ki tarafta tam borç yükler.
çarter sözleşmelerinin konusu gemi olması ile beraber denizde taşınacak yükün taraflarca kararlaştırılan gemi ile taşınacak olması asli edim niteliğinde olacaktır.
a) Tam çarter Sözleşmeleri
Bu çarter sözleşmesi türünde, geminin tamamı taşıtana tahsis edildiği gibi gemi tayin edilirken geminin toplam hacmi göz önüne alınacaktır.
b) Kısmi Çarter Sözleşmeleri
Sözleşmede belirlenmiş taşınacak yüke yetecek miktarda, geminin belli bir bölümünün taşıtana tahsis edilmesidir.
2) Kırkambar Sözleşmesi
Kırkambar sözleşmelerinde sözleşmenin konusu “parça mal”dır. Sözleşme navlun karşılığında sözleşmenin konusu olan parça malın deniz yoluyla taşınmasını taahhüt eder.
3) Zaman Çarteri Sözleşmesi
Geminin taraflarca kararlaştırılmış belli bir süre ile denizde yük taşınması amacıyla, gemi maliki ile yapılan ve geminin teknik idare işlerinin malike ait olduğu sözleşmeleri içerisinde alan sözleşme türüdür. Sözleşmede gemi adamları, teknik idare dışında gemiyi tutan yani “çarterer” sıfatına haiz kimsenin talimatı altında iş yapacaklarından ötürü gemide yer alan eşya gemi malikinin zilyetliği altında taşınmayacaktır.
4) Yolculuk Çarteri Sözleşmesi
Yolculuk çarteri sözleşmesi, belirli bir süre içerisinde tutulan geminin yani zaman çarter sözleşmesinin dışında kalan çarter sözleşmeleridir. Bu sözleşme türünde gemi belli bir yolculuk veyahut birkaç yolculuk için tutulmuştur.
a) Miktar SözleşmeleriMiktar sözleşmesinin yapılması ile büyük ve belirli miktardaki yükün birden fazla seferde taşınması amaçlanır. Miktar sözleşmesi, klasik bir navlun sözleşmesi şeklinde ortaya çıkabileceği gibi karşımıza çarter veya kırkambar sözleşmesi biçimini taşıyabilir.
b) Asıl-Tali Navlun SözleşmesiAsıl-tali navlun sözleşmesi, sözleşmeyi ifa çeşidi açısından belirleyen bir ayrımdır.
Taşıyanın navlun sözleşmesini bizzat ifa etmek zorunda olmayıp, taşıma borcunu ifa ederken akdedeceği bir navlun sözleşmesi vasıtasıyla da yerine getirebilir. Bu sözleşmeye asıl navlun sözleşmesi denir. Tali navlun sözleşmesi bu sözleşme vasıtasıyla ifa edilen edilen sözleşmedir.
Bu durumu örnek vererek daha somut hale getirebiliriz. örneğin; X kişisi Y kişisinin yükünü taahhüt etmiş olsun. A kişi bu taşımayı kendisine ait bir gemi ile yapmayıp donatan Z kişisi ile yapacağı bir taşıma sözleşmesi ile gerçekleştireceğinden donatan Z asıl taşıyan, X asıl taşıtan, diğer sözleşmede ise X alt taşıyan ve Y de alt taşıtandır.
Etiket : hukuk
Türkçe
İngilizce
Anasayfa
Hakkımızda
Hizmetler
Avukatlar
Blog
İletişim
